امروزه پیشرفت و توسعه فن‌آوری در جهان بر همه‌‌ی فعالیت‌‌های انسان تأثیرگذار بوده است و هم‌زمان با این امر، توسعه‌ی ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی نیز توانسته است تبادل اطلاعات و اطلاع رسانی را در جهان به صورت گسترده‌‌ای جریان دهد. یکی از وسایل ارتباط بصری، بسته ‌بندی کالاها است که در رؤیت مصرف‌کنندگان می‌باشد. بسته‌‌ بندی کالا در تمامی جهان دو نقش بسیار مهم را ایفا می‌کند:

۱) مظروف ساختن کالا

۲) معرفی بهتر کالا و تشویق مخاطب به خرید آن

در واقع می‌توان گفت بسته ‌بندی به عنوان یک فروشنده خاموش قلمداد می‌شود، زیرا کالاها مستقیماً خود را به خریدار نمایش نمی‌دهند و این پوشش آن‌هاست که با اشکال مختلف و جملاتی کوتاه، معرف جنس داخل آن‌ها می‌باشد و اطلاعات لازم را به مخاطب(خریدار) ارائه می‌دهد.

بدین ترتیب بسته‌بندی به عنوان اولین وسیله‌ی ارتباط بصری با مخاطب محسوب می‌شود.

بسته ‌بندی در بهترین تعریف، به عنوان یک سیستم هماهنگ توصیف می‌شود که هدف از آن آماده‌سازی کالا جهت حمل‌ و نقل، توزیع، انبار کردن، فروش و مصرف می‌باشد.

اولین و نزدیک‌‌ترین ارتباط بصری مشتری با کالا از طریق بسته‌ بندی است. بسته‌ بندی نامناسب، بر روحیه‌ی جامعه‌ی مصرف کننده تأثیر نامطلوبی بر جای می‌‌گذارد. اما بسته‌ بندی مناسب از طریق ارتباط بصری اطلاعات کاملی را در مورد محصول و تولیدکننده به مخاطب یا مصرف‌کننده منتقل می‌کند.

یک بسته‌ بندی خوب، از محصول در طی حمل و نقل، فرآیند بارداری و… تا زمانی که توزیع محصول را در زمان و مکان مفید ارائه کند، مراقبت می‌‌کند. بسته ‌بندی از طریق فراهم آوردن درجه مناسبی از حفاظت در مقابل شکستگی، فاسد شدن و گم‌ شدن محتویات محصول، به ارزش محصول می‌ افزاید.

به طور کلی می‌‌توانیم وظایف بسته‌ بندی را به طور خلاصه به صورت زیر بیان کنیم: حفاظت و نگهداری کالا منظور از «حفاظت» پیشگیری از آسیب فیزیکی و منظور از«نگهداری» توقف یا جلوگیری از تغییرات شیمیایی و بیولوژیکی می ‌باشد.

بسته‌ بندی می‌تواند به کسب یک شناخت کلی از محصولات مختلف توسط مصرف کننده کمک کند که آرم یا نام شرکت مربوطه بیشترین وظیفه را در این میان به عهده دارد.

در جایی که رقابت بین شرکت‌ها پیش می ‌آید بسته ‌بندی برتر می ‌تواند در شناخت محصول شرکت از محصول رقبا مفید واقع شوند. جلب توجه، مصرف کننده بسته ‌بندی به فروش محصول در مغازه کمک می ‌کند به عبارتی بسته ‌بندی می‌ تواند همانند یک فروشنده موفق در تبلیغ کالای درون خود کار آمد باشد.

به طور کلی بسته‌ بندی دارای ۴ عملکرد و یا وظیفه اصلی است:

۱- عملکرد تکنیکی و حفاظتی

۲- عملکرد اقتصادی

۳- عملکرد تبلیغاتی

۴- عملکرد اطلاع رسانی بسته بندی و فروش

 

مهم‌ترین نکته این است که بسته باید سریعاً در میان انبوه محصولات نظر خریدار را به خود جلب کند. یک بسته‌بندی خوب باید در نقش یک فروشنده ساکت عمل کند و بسته باید به نوعی باشد که خریدار آن‌را به یاد بسپارد و برای خرید های مکرر بعدی به آن مراجعه کند.

بسته نه تنها باید فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلکه باید مصرف کننده را جذب کند و اطلاعات لازم را به بیننده بدهد. در ضمن فرآورده داخل آن را باید بتوان به راحتی از درون آن خارج کرد و موقعی که خالی شد بتوان پوشش هر بسته را از بین برد.

بسته‌ ها سوای جلب خریدار، اطلاعات لازمی، هم به وسیله رنگ و هم به وسیله عبارت و نشانه‌ها در اختیار مصرف‌کننده می‌گذارند. بدین ترتیب بسته بندی از یک وسیله ساده محافظت محصول به یکی از عوامل اصلی فروش بدل گشته و حلقه اصلی زنجیره‌ای شده است که تولید کننده را به مصرف کننده مرتبط می ‌نماید.

یک بسته ‌بندی خوب هم باید با روحیه کالا هماهنگ باشد و هم باید عنصری و ابتکاری در خود داشته باشد تا بتواند خریدار را به خود جلب کرده و در یاد او بماند.

امروزه برای رساندن پیام های تبلیغاتی از وسایل عدیده ای مانند بروشور و کاتالوگ، پوستر، مطبوعات، رادیووتلویزیون، سینما، نمایشگاه های تبلیغاتی استفاده می گردد و بسته بندی یکی از آن ها است .

بسته ‌بندی، لبه رقابت محصولات است، ایجاد انگیزه برای خریدار، به ویژه برای یک محصول جدید، بیش از هر چیز به کیفیت و تاثیر بصری بسته ‌بندی مربوط می‌شود.ایجاد تمایز اولین قدم است. در مرتبه بعد، باید طرح و حجم بسته زیبا و جالب باشد و بالاخره کیفیت محصول بسیار مهم است.

برای ایجاد تمایز دو عامل مهم در اختیار داریم. یکی شکل فیزیکی و یکی طرح و شکل گرافیک آن یعنی طرح و رنگ که شامل لوگو و تصویر و زمینه و حروف می‌شود. بسته بندی باید معرف محصول خود باشد

مصرف کننده باید قادر به تشخیص ارتباط میان محصول و استفاده‌اش در اولین نگاه باشد. باید توجه داشته باشیم که رنگ‌ها سریع‌ترین و مستقیم ترین وسیله برای دستیابی به این هدف هستند.

برای موفقیت در فروش لازم است که رنگ بسته‌بندی با طبیعت و اثرات محصول ارتباط نزدیک داشته باشد.بعد از این، نوبت به رنگ می ‌رسد. وقتی طوفان رنگ همه جا را فرا گرفته، چه بسا بسته‌های سیاه و سفید تمایز بیشتری ایجاد کنند. علاوه براین‌ها محصول باید ادعای جدیدی داشته باشد و مزیتی را به مشتری عرضه کند.

در ضمن در جوامع پیشرفته تر، به اطلاعات نوشته شده روی بسته‌ بندی‌ ها توجه دقیق تری می‌شود. هر بسته‌ای که توضیحات و مشخصات بیشتر درباره محصول و مواد تشکیل دهنده آن داشته باشد، قابل اعتمادتر است.

 

یکی از وظایف تبلیغات این است که تصویر بسته ‌بندی را در ذهن مشتری حک کند. لازم است که یک بسته ‌بندی به آسانی مشخص باشد و در قفسه فروشگاه قابل تشخیص.

مهمترین نکته این است که بسته ‌بندی باید سریعا در میان انبوه محصولات نظر خریدار را به خود جلب کند، چرا که میزان کشش بصری که بسته بندی درخریدار ایجاد می‌کند، بر تصمیم خریدار تاثیر فراوانی می‌گذارد. امروزه مصرف کننده مورد هجوم هزاران آگهی و عرضه گوناگون کالاهای مشابه است. بسته باید جلب توجه کند، به طوری که خریدار محصول موردنظر خود را فورا بیابد، زیرا در غیراین صورت به مارک مشابه آن مراجعه خواهد کرد. از طرف دیگر یک بسته‌ بندی خوب نه تنها باید در نقش یک فروشنده ساکت باشد بلکه باید ویژگی‌های آن به گونه‌ای باشد که خریدار آن را بیاد بسپارد و برای خریدهای مکرر بعدی در نظر بگیرد. در اینجا گرافیک بسته ‌بندی بیش از هر قسمت دیگر اهمیت می ‌یابد. بسته ‌ای که خوب طراحی شده باشد، اقتصادی ‌ترین شیوه افزایش فروش است. شاید بتوان تبلیغات را در ساده‌ترین تعریف، نوع اعلان عمومی برشمرد. بخش مهمی از هدف تبلیغات، آگاه کردن مردم نسبت به تولیدات تازه است.

کار تبلیغات یک کار کاملا ارتباطی است، همچون تمام فعالیت ‌های ارتباطی که پیام میان فرستنده و گیرنده را رد وبدل می‌کند. مثلا در یک فروشگاه بزرگ که خود خریداران کالای خود را انتخاب و از قفسه برمی ‌دارند فروشنده‌ ای وجود ندارد که توضیحی در مورد کالا بدهد و باعث جلب نظر خریدار شود و این تبلیغات است که به وسیله تصاویر روی بسته‌ ها و یا تبلیغات مجله و پوستر و بیل برد ها باعث آشنایی مردم با کالا ها می ‌گردد. در تبلیغات تولید کننده و مصرف کننده وجود دارند و پیام تبلیغاتی به وسیله یک رسانه با استفاده از پیام‌های نوشتاری، دیداری و گفتاری و همان طور که اشاره شد مجلات و پوسترها از طرف تولید کننده فرستاده می‌شود تا به این وسیله مصرف ‌کننده را علاقه مند به خرید کنند. این روند در نهایت به پرداخت پول برای خرید محصول و یا استفاده از خدمات و تفکرات تولید کننده منجر می ‌شود.

از آنجا که تکرار اساس یادآوری است، یکی از ارکان در بسته ‌بندی، شعارهای تبلیغاتی نیز هست. زیرا این پیام ‌ها و شعارها چه به صورت پوسترهای تبلیغاتی کنار کالا و چه بسته ‌بندی و تصاویر روی کالا در قفسه ‌های فروشگاه در شرایط خرید در دسترس مشتری هستند و وقتی مصرف ‌کننده در اقیانوسی از کالا یا بسته ‌بندی‌های متنوع در یک فروشگاه بزرگ رها می‌شود، نیاز به تمام کالاها را احساس می‌کند زیرا تحت تاثیر آگهی ‌های کوچک و بزرگ در مقابل خود و بسته‌های جذاب قرار گرفته است. و این جا قدرت چیدمان است که مشتری را جذب خود می ‌کند و جذاب ‌تر بودن بسته ‌بندی‌ها و تصاویر آن ها مهم ‌ترین عامل جذب مشتری می تواند می ‌باشد.

در سیستم‌های جدید فروش، فروشنده ‌ای وجود ندارد که توضیحی بدهد و به جای آن خود بسته‌ ها هستند که کالای درون خود را تبلیغ می ‌کنند و ایجاد انگیزه و القای نیاز برای خرید می ‌کنند. اما چه چیز باعث جذابیت بسته‌ها می‌گردد؟ به کار بردن شکل ‌ها، سمبل‌ ها و نشانه‌ های تجاری و نوع چیدن محصولات هم‌ خانواده، در طبقات و خلاقیت در ایجاد تصاویر تبلیغاتی و تصویرسازی‌ های روی محصولات در این مورد حرف اول را می زنند.