علامت تجاری و نکات مهم در ثبت و انتقال آن
علامت تجاری نشانیست که قادر میباشد، کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شخص یا بنگاه را، از کالاها یا خدمات سایر بنگاهها یا اشخاص متمایز نماید.
موضوعات مقاله :
کاربردی
آنچه در این گزارش میخوانیم:
1) علامت تجاری چیست؟
2) مزایای ثبت علائم تجاری
3) دلایل حمایت از علائم تجاری و حقوق ناشی از آن
4) مدت اعتبار قانونی علائم تجاری ثبت شده
5)علائم تجاری قابل ثبت
6)علائم تجاری غیر قابل ثبت
7) نحوه انتقال مالکیت علائم تجاری

علامت تجاری نشانیست که قادر میباشد، کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شخص یا بنگاه را، از کالاها یا خدمات سایر بنگاهها یا اشخاص متمایز نماید.
طبق ماده 30 قانون علامت، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از:
الف) علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
ب) علامت جمعی، یعنی هر نشان قابل رؤیتی که باعنوان علامت جمعی در اظهارنامهی ثبت معرفی شود و بتواند مبدأ و یا هرگونه خصوصیات دیگر، مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی، استفاده میکنند، متمایز سازد.
ج) نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخصکنندهی شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
• تضمین میکند که مشتریان میتوانند محصولات را از یکدیگر تشخیص دهند.
• شرکتها را قادر میسازد محصولاتشان را از یکدیگر متمایز سازند.
• ابزار بازاریابی و اساس ایجاد وجهه و شهرت شرکتها هستند.
• اجازهی استفاده از آنها به اشخاص ثالث داده میشود و منبع مستقیم درآمد از محل حق امتیازها میباشند.
• جزء ضروری موافقتنامههای اعطای نمایندگی هستند.
• ممکن است دارایی ارزشمند کسب و کار باشند.
• شرکتها را تشویق میکنند در حفظ یا بهبود کیفیت محصولات سرمایهگذاری کنند.
• ممکن است برای دریافت وام مفید باشند.
دلایل حمایت از علائم تجاری و حقوق ناشی از آن
با اینکه اکثر کسب و کارها به اهمیت استقاده از علائم تجاری به منظور تمیز دادن محصولاتشان از محصولات رقبا پی بردهاند، همهی آنها اهمیت حمایت از علائم تجاری از طریق ثبت را درک نکردهاند.
پس از ثبت علامت، طبق قانون ثبت علائم تجاری، شخص یا شرکت، حق انحصاری پیدا میکند. بموجب این حق، میتواند از عرضهی کالاهای یکسان یا مشابه توسط اشخاص ثالث تحت علائم تجاری که عین یا به طریق گمراه کنندهای، مشابه علامت تجاری او هستند، جلوگیری نماید.
اگر علامت تجاری ثبت نشود، شرکتهای رقیب از همان علامت یا علامتی که شباهت آن با علامت مزبور به اندازهای است که موجب گمراهی خواهد شد، برای همان کالا یا کالاهای مشابه استفاده خواهند کرد و در نتیجه سرمایهگذاری در بازاریابی یک محصول ممکن است به هدر رود. اگر یکی از رقیبان، از علامت تجاری یکسان یا مشابه علامت تجاری استفاده کند، ممکن است مشتریان تصور کنند آن محصول متعلق به همان شرکت است و در نتیجه کالای رقیب را خریداری کند. این امر نه تنها سود شخص و یا شرکت را کاهش خواهد داد و مشتریان را گمراه خواهد کرد، بلکه به شهرت و وجهه، بخصوص اگر محصول رقیب کیفیت نازلی داشته باشد، آسیب خواهد زد.
با توجه به ارزش علائم تجاری و اهمیتی که یک علامت تجاری ممکن است در تعیین میزان موفقیت یک محصول در بازار داشته باشد، تضمین اینکه در بازارهای مربوط به ثبت رسیده باشد بسیار ضروری است.
بعلاوه، تفویض اجازهی استفاده از یک علامت تجاری ثبت شده به شرکتهای ثالث، بسیار آسانتر است و در نتیجه میتواند منبع درآمد بیشتری برای شرکت یا شخص، بوجود آورد یا اساس انعقاد یک موافقتنامه اعطای نمایندگی فروش باشد.
مدت اعتبار قانونی علائم تجاری ثبت شده
مدت اعتبار ثبت علامت، ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامهی ثبت آن میباشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دورههای متوالی ده ساله با پرداخت هزینهی مقرر، قابل تمدید است.

هر کلمه، حرف یا حروف، عدد، ترسیمات، عکس، شکل، رنگ، تصویر، برچسب یا ترکیب آنها که برای تشخیص کالاها یا خدمات بکار رود، علامت تجاری محسوب میشود. در برخی کشورها، شعارهای تبلیغاتی نیز علامت تجاری محسوب میشوند و در ادارات ملی ثبت علائم تجاری به عنوان علامت تجاری ثبت میشوند. تعداد روز افزون کشورها اجازه میدهند شکلهائی از علائم تجاری که قبلاً مرسوم نبودهاند نیز ثبت شوند. مانند رنگها، علائم سه بعدی(شکل یا بستهبندی کالاها)، نشانهای قابل شنیدن(صداها) یا نشانهای قابل استشمام(بوها). با این حال، بسیاری از کشورها برای آنچه که بعنوان علامت تجاری قابل ثبت هستند محدودیتهایی قائل شدهاند و عموماً اجازهی ثبت نشانهایی را میدهند که قابل رؤیت هستند یا میتوان آنها را بصورت گرافیک نشان داد.
علائم تجاری غیر قابل ثبت
ـ واژههای عام:
ـ واژههای توصیف کننده:
ـ علائم گمراه کننده (فریب دهنده):
ـ علائم مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه:
نحوه انتقال مالکیت علامت تجاری
برای مثال، اگر شرکت شما قصد دارد علامت تجاری «صندلی» را برای فروش صندلی ثبت کند، تقاضانامهی ثبت این علامت مردود خواهد شد، چون «صندلی» واژهای عام برای این محصول است.
اینها کلماتی هستند که معمولاً در تجارت به منظور توصیف محصول مورد نظر بکار میروند. برای مثال، ثبت کلمهی شیرین برای شکلات، قابل قبول نخواهد بود چون محصول را توصیف میکند. در واقع اگر به تولیدکنندهی شکلات برای عرضهی محصولاتش، حق استفادهی انحصاری از کلمهی «شیرین» داده شود، کاری ناعادلانه خواهد. به همین ترتیب واژههای کیفی مانند «سریع»، «بهترین»، «کلاسیک» یا «نوآورانه»، مردود خواهند شد، مگر اینکه بخشی از یک نشان خاص باشند. در این گونه موارد، درج عبارتی دال بر اینکه درخصوص آن بخش از علامت حق استفاده انحصاری درخواست نمیشود، ضروری است.
علائم تجاری هستند که مصرف کننده را نسبت به ماهیت، کیفیت یا مبداء جغرافیایی محصول گمراه میکند یا فریب میدهد. برای مثال، عرضهی مارگارین به بازار با علامت تجاری که تصویر یک گاو داشته باشد، مردود خواهد شد. چون علامت موجب گمراهی مصرف کنندگان خواهد شد و مصرف کنندگان به احتمال، تصور خواهند کرد که این علامت به محصولات لبنی مرتبط است.
بطور کلی کلمات یا تصاویری که موازین و هنجارهای اخلاق حسنه و مذهبی که در عُرف پذیرفته شدهاند را نقض کنند، بعنوان علامت تجاری، قابل ثبت نیستند.
ـ پرچمها، نشانهای سلطنتی، علائم رسمی دولتی و نشانهای کشورها و سازمانهای بین المللی که نمونهای از آنها به دفتر بینالمللی سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) اعلام شده است، معمولآ قابل ثبت نیستند.
صاحب علامت تجاری، میتواند علامت تجاری را به دیگری منتقل کند یا بدون انتقال، اجازهی استفاده از آن را به دیگری بدهد. لیکن، در مواردی که صاحب علامت یا قائم مقام قانونی او، استفاده از آن را به دیگری اجازه دهد، این اجازه در صورتی معتبر خواهد بود که اجازهنامهی مربوط به آن، در ایران به ثبت رسیده باشد. لذا، هرگونه نقل و انتقال مالکیت علامت ثبت شده، باید در مرجع ثبت، به ثبت برسد.
مالک علامت تجاری به موجب قانون میتواند اجازهی بهرهبرداری از علامت ثبت شدهی خود را به هر شکل قانونی به دیگری اعطا نماید. در مجوز بهرهبرداری همچنین باید صریحاً به این نکته اشاره شود که آیا اجازه به صورت انحصاری صادر می شود یا خیر؟ و نیز اینکه آیا اجاره گیرندهی فعلی حق اعطای اجارههای بعدی را دارد یا خیر؟ اگر انحصاری یا غیر انحصاری بودن بهرهبرداری از علامت در مجوز ذکر نشود، هر مجوز بهرهبرداری که به ثبت میرسد، غیر انحصاری تلقی میگردد.
مرجع ثبت مکلف است وجود شرایطی را در زمینهی کنترل اجارهدهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت، توسط اجاره گیرنده را در مجوز بهرهبرداری، احراز کند. در غیر این صورت مجوز بهرهبرداری قابل ثبت نخواهد بود.
ماده 1400 اعلام میدارد اگر انتقال راجع به قسمتی از کالاها یا خدمات موضوع علامت ثبت شده باشد، خروج آن از مالک اولیهی علامت، بصورت مشخص در پی علامت ثبت شده در دفتر ثبت علامت تجاری، ثبت و چنانچه با انتقال مزبور طبقه یا طبقاتی کلاَ از حیطهی علامت ثبت شده خارج گردد. در اینصورت به آن طبقه یا طبقات شماره یا شمارههای فرعی از شمارهی (1) به تعداد طبقات مزبور تعلق میگیرد و هرگاه انتقال صرفاً مربوط به کالاها یا خدمات، بدون انتقال کلی طبقهی مربوط واقع شده باشد، بدواَ به طریق فوق شمارهگذاری شده و پس از آن شمارهی فرعی از شمارهی فرعی طبقهی مرتبط محسوب و به همین طریق به دنبال علامت ثبت شده درج می گردد.
تبصره1) هرگاه انتقالات موضوع این ماده در دفتر متمم منعکس گردد، میبایست به شمارهی ثبت اصلی علامت ثبت شده، صفحه و دفتر مربوط اشاره نمود.
تبصره2) در صورت انتقال جزئی کالاها و خدمات موضوع علامت، مدت اعتبار بخش منتقل شده نمیتواند بیشتر از مدت اعتبار باقی ماندهی علامت ثبت شده در گواهی نامهی ثبت آن باشد.
تبصره3) در صورت انتقال جزیی کالاها و خدمات موضوع علامت، منتقلالیه میتواند درخواست صدور گواهینامه علامت برای مدت باقی مانده از دوره اعتبار علامت ثبت شده را نماید.
تبصره4) چنانچه علامت ثبت شده در موعد مقرر تمدید نگردد، مانع از تمدید علامت برای آن دسته از کالاها و خدماتی که قبل از موعد تمدید جزئی منتقل شدهاند، نخواهد بود.
علامت تجاری حتی پس از فوت صاحب آن قهراً به ورثهی او منتقل میشود. در هر حال، لازم است که به موجب اظهارنامه، نام صاحب جدید آن جهت ثبت، به ادارهی ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی، اعلام گردد. در اظهارنامهی مزبور، باید نکات زیر صریحاَ قید شود:
ـ شمارهی ثبت علامت تجاری در ایران
ـ نام، اقامتگاه و تابعیت مالک جدید
ـ نام و نشانی نمایندهی قانونی مالک جدید در ایران
لازم است که به اظهارنامهی مزبور، مدارک قانونی انتقال، وکالتنامه و تصدیق ثبت علامت در ایران، ضمیمه شود. تصدیق ثبت علامت، بعد از ثبت تغییرات و درج آن در ظهر تصدیق، به صاحب جدید آن مسترد خواهد شد.
همچنین اصل آخرین گواهینامهی معتبر علامت، سند انتقال علامت(که به امضای مالک پیشین علامت و منتقلالیه رسیده است)، مدارک نمایندگی قانونی(در صورت وجود) و رسید مربوط به پرداخت هزینهها، باید ضمیمهی درخواست شود.
تبصره1) تا زمانی که انتقال انجام شده در دفتر مربوط ثبت نشده باشد، مرجع ثبت فقط شخصی را که علامت به نام او ثبت شده است، مالک خواهد شناخت.
تبصره2) انتقال قهری علامت با رعایت مقررات این ماده توسط ورثه و با ارائهی رونوشت مصداق گواهی انحصار وراثت یا تعیین سهم الارث به ثبت رسید.
بر اساس ماده 1388 مالک علامت، مکلف است هر نوع تغییر راجع به اسم، نشانی، تابعیت، اقامتگاه، اعطای اجازهی بهرهبرداری از علامت، انتقال و یا اعراض از علامت ثبت شده را، کتباَ و همراه با مدارک مربوط جهت ثبت در سوابق، به مرجع ثبت اعلام نماید. اعمال این تغییرات با رعایت مقررات قانون و این آیین نامه خواهد بود.
تبصره3) چنانچه در طبقهبندی بینالمللی علامت ثبت شده تغییراتی به وجود آید، مالک علامت میتواند از مرجع ثبت درخواست کند که تغییرات مذکور در گواهی نامه علامت اعمال شود.
نظرات
اطلاعات مقاله
تاریخ مقاله
۱۳۹۶/۰۳/۰۳
تعداد بازدید مقاله
۲۳۱۳